براي برقراري يک زندگي آرام و تفاهم بيشتر بين سگ و صاحبش اطلاع از چند نکته اساسي ضروري مي‌باشد:
مثلاً يک سگ تربيت شده بايد به محض شنيدن دستور صاحبش بي‌درنگ به فرامين او پاسخ دهد.
اين فرامين عبارتند از:
- نشستن
- دراز کشيدن
- توقف کردن
- آمدن
- ايستادن
- و غيره.
انجام چنين حرکاتي کمترين توقعي است که مي‌توان از يک سگ تربيت شده انتظار داشت ولی نکته مهمي که بايد در تربيت سگ به خاطر داشت اين است که اين حرکات تنها با يک فرمان بايد به مرحله اجرا درآيند؛ در غير اين صورت اگر شما مجبور شويد چندين بار به سگ فرمان دهيد و هر بار صداي خود را از دفعه قبل بلندتر کنيد و سگ به همه آنها بي‌اعتنا و يا با بي‌ميلي گوش دهد، نشانه آن است که تربيت سگ غلط بوده است. اصولاً رفتار سگ‌ها خيلي شبيه به رفتار کودکان می باشد. آنها نسبت به محيط اطراف خود کنجکاوند و دائماً در حال جستجو و بررسي چيزهاي تازه هستند. مانند کودکان، سگ‌ها از خود رفتارهاي مختلفي نشان مي‌دهند و با شماست که از بين رفتارهاي مختلف، آن دسته از حرکات و رفتارها را که مورد پسند شماست در سگ خود پرورش دهید.
يک سگ مانند کودک خواسته‌هايي دارد و براي به دست آوردن آنها طرق مختلفي را امتحان مي‌کند و بالاخره راهي را که به خواسته‌اش منتهي مي‌گردد براي هميشه انتخاب مي‌کند. بنابراين اگر سگ دريابد که با ناله کردن، گريه کردن و يا غذا نخوردن مي‌تواند توجه شما را جلب کند و چيزي را که مي‌خواهد، به دست آورد، در آينده از اين روش‌ها استفاده خواهد کرد. ولي اگر از ابتدا به او بفهمانيد که کدام حرکت خوب و کدام حرکت زشت است و متوجه شود حرکات زشت باعث خشمگين شدن شما مي‌شود، به طور حتم سعي مي‌کند حرکات زشت خود را کنار گذارد و با حرکات خوب خود رضايت شما را جلب نمايد؛ بنابراين بايد سعي شود که رفتارهاي صحيح به صورت رفتارهاي عادي و هميشگي سگ درآيد که اين موضوع خود چه بسا تعريف خوبي براي تربيت درست و صحيح مي‌باشد تعداد کمي از صاحبان سگ خریداری شده از صلاحيت کافي براي تربيت سگ به منظور انجام اعمال ويژه برخوردارند اما در واقع، هر صاحب سگي مي‌تواند اين وظيفه را انجام دهد و تربيت لازم جهت ايجاد اخلاق و سلوک شايسته و اجتماعي را در سگ به بار آورد. سگي که به درستي تربيت نشده باشد ممکن است مايه آزار براي ديگران بوده و حتي عامل تهديد‌کننده‌اي باشد که موجب غم و بدبختي صاحبش گردد و مصيبت و فاجعه‌اي براي خود و صاحبش به بار آورد.اگر شما سه عنصر کنترل، تداوم و ثبات قدم را در کارتان به کار بريد مطمئناً موفق خواهيد شد. سعي کنيد سگ در همان بار اول منظور شما را بفهمد و فرمان شما را اطاعت کند. هرگز به سگ اجازه ندهيد که خلاف خواسته شما عملي را انجام دهد. سگ‌ها از دومين هفته تولد قدرت يادگيري دارند. لذا بايد بعضي از درس‌ها مانند توالت کردن را هر چه سريع‌تر به آنها تعليم داد. تربيت، اختصاص به زمان و مکان خاصي ندارد بلکه درهر حال و در هر موقعيتي سگ در حال يادگيري است؛ بنابراين با تشويق و پاداش، کارهاي پسنديده سگ را ستايش و کارهاي ناپسند آن را تنبيح کنيد. اين نکته را بايد مد نظر قرار دهيد که کارهايي که براي بعضي از سگ‌ها حالت تنبيه دارد ممکن است براي سگ‌هاي ديگر خوشايند باشد، مثلاً برخي از سگ‌ها از اين که روي آنها آب پاشيده شود متنفرند يا از صداهاي بلند مي‌ترسند اما اين موارد براي بعضي از سگ‌ها خوشايند است. نکته ديگري که در امر تربيت بااهميت مي‌باشد اين است که مدت هرجلسه آموزش بايد در ابتدا کوتاه باشد مثلاً در هر نوبت 10 دقيقه کافي است اما با پيشرفت کار مي‌توانيد طول مدت تمرين را افزايش دهيد. هرگز سعي نکنيد پس از اين که سگ خرید اری شده بي‌حوصله شد و علاقه‌اش را جهت ادامه کار از دست داد اصرار بر ادام? تمرين داشته باشيد. سعی کنيد جلسات تربيت تداوم داشته باشد و طوري برنامه‌ريزي کنيد که زمان خاصي از روز براي اين امر اختصاص يابد. در صورتي که سگ از اجراي فرمان شما سر باز زد هميشه او را سرزنش نکنيد زيرا گاهي اوقات حيوان اصلاً منظور شما را نمي‌فهمد و لذا بايد جهت تفهيم منظور خود به سگ تلاش کنيد. پس از اين که سگ فرمان شما را به درستي اجرا کرد تشويقش کنيد و جايزه‌اي به او بدهيد. اگر سگتان به شما علاقه دارد و از هوش متعارفي نيز برخوردار است با بکارگيري مطالبي که اينجا ارائه مي‌گردد مي‌توانيد او را تربيت کنيد. آموزش سگ نيازمند صبر و حوصله فراواني است. تا حد امکان بايد از تنبيه بدني سگ خودداري کرد؛ و تنها هنگامي که سگ عمداً اقدام به گاز گرفتن نمود او را تنبيه کنيد و به او بفهمانيد که اين حرکت اصلاً و در هيچ زماني قابل تحمل نيست. هيچگاه از ياد نبريد که بايد از تنبيه بدني سگ خودداري کرد زيرا سگ، شما را دوست دارد و بسيار حساس است؛ لذا با تغيير لحن و آهنگ صداي شما متوجه اشتباهش مي‌شود. وقتي سگ شما کار اشتباهي انجام داد با بلند کردن صدايتان تنبيهش کنيد ودر صورتي که کار مورد پسند شما را انجام داد با صداي محبت‌آميز او را تشويق کنيد. از به کار بردن روزنامه لوله شده (که بدون آسيب رساندن به سگ، تنها با ايجاد صدا باعث ترساندن سگ مي‌شود)، جارو، ترکه، دست، زنجير، قلاده يا ساير ابزاري که به گمان شما مي‌توانيد با آنها به سگ ضربه بزنيد خودداري کنيد زيرا سگ بعدها به طور نامطلوبي نسبت به آنها واکنش نشان مي‌دهد. اگر با دستتان سگ را بزنيد، حيوان را ترسو بار مي‌آوريد که همواره از دست شما بترسد؛در حالي که سگ همواره دست صاحبش را به عنوان وسيله ابراز محبت نسبت به خود مي‌شناسد. علاوه بر اين هيچگاه حيوان را تهديد به کتک زدن که از عمل کتک زدن هم بدتر است ننماييد زيرا درآينده نسبت به هر دستي که نزديک او بلند شود، عکس‌العمل نشان خواهد داد. در سگ هایی مانند نژاد شیتزو، نژاد پیکینیز، نژاد شیتزو، نژاد پاگ، نژاد شی هواهوا، نژاد پامرانیان و نژاد مالتیز از استعداد خئبی در یادگیری برخوردارند.
رفتار سگ با غريبه‌ها
اين مطلب بسيار مهم است که اصولاً اگر شخصي سگ نداشته باشد بهتر از آن است که سگ که با هزاران زحمت و مرارت تهيه و خرید و فروش شده است با هر شخص بيگانه‌اي مأنوس شود و به هر نوازشي تسليم و يا در خيابان و معابر با هر روي خوش بيگانه‌اي هم‌گام شود. مايه بسي غروراست که سگ با بيگانه، بيگانه و با آشنا و اهل خانه مهربان و مطيع باشد. اصولاً سگ بايد طوري تربيت شود که با وجودي که با غريبه‌ها نامأنوس است و دلبستگي پيدا نمي‌کند، داراي روحيه‌ايی خشن و شرارت بي‌موقع نباشد. سگ بايد درک کند هر موقع که صاحبش حضور دارد، آرام و ساکت باشد و عادت کند و بفهمد که نبايد مردم را از خود بترساند. بايد درک کند که دفاع از جان و مال صاحبش جزء وظيفه اوست. مخصوصاً سگ پاسبان بايد ياد بگيرد که در غيبت صاحبش حراست اموال و متعلقات صاحبش به عهده اوست.
تعليم پيدا کردن اشياء
موقعي که سگ در محوطه جست و خيز مي‌کند و به اطراف مي‌دود بهترين فرصت است که بتوان او را براي آوردن و يا پيدا کردن شيئي تعليم داد. هرگاه شيئي را در مقابل چشم حيوان پرتاب کنيد سگ با فراست حيوان و طبيعي مخصوص به خود، دنبال آن شيء مي‌دود و سعي مي‌کند آن را به دندان بگيرد. در اين موقع بايد به سگ بياموزيد که آن شيء را نزد شما بياورد. وقتي حيوان شيء پرتاب شده را با دندان گرفت، با فرمان بيا و يا بيار او را به طرف خود بياوريد و با فرمان بده شيء را از حيوان بگيريد و در همين حال او را نوازش کنيد. به اين طريق، به زودي شاگر باهوش با تعليم بيار و يا بده ياد گرفته است که بايد چيزي را که برايش پرتاب مي‌شود براي صاحبش بياورد و به خوبي درک کرده است که اين بازي قشنگ تکرار خواهد شد.
تعليم پريدن از روي موانع
در موقع گردش در مزارع و راهپيمايي اغلب اتفاق مي‌افتد که با نهرهاي بزرگ و يا ساير موانع برخورد مي‌کنيد که لازم است از روي آنها بپريد و اگر سگ پريدن را ياد نگرفته باشد ناگزير يا بايد حيوان را بغل کنيد و به آب بزنيد و يا از همانجا مراجعت نماييد. همچنين سگ بايد قادر باشد از روي موانع عمودي نيز بپرد. براي تعليم اين درس بايد يک مانع عمودي تهيه کنيد و سگ را قلاده بزنيد و او را از روي مانع وادار به پريدن کنيد. در اين حالت سگ بايد بفهمد که دويدن و يا گذشتن از کنار مانع و يا از زير آن مورد نظر نيست و علاوه بر اين نبايد بدنش با مانع برخورد کند. طريقه عمل به اين صورت است که ابتدا بايد خوذ شخص با گفتن کلمه بپر از روي مانع بپرد و سگ را (با قلاده و زنجير) براي اين کار کمک و هدايت نمايد و در همان لحظه که حيوان مي‌پرد بايد کلم? بپر را تکرار نمايد و سپس او را نوازش کند. لازم به يادآوري است که در ابتداي کار نبايد مانع بيش از 25 تا 30 سانتيمتر ارتفاع داشته باشد ولي بعد از چندي که حيوان تا حدي براي انجام اين کار آماده شده مي‌توان ارتفاع مانع را به تدريج زيادتر نمود و در اين حالت بايد سعي شود که پرش از ارتفاع خيلي زياد حيوان را ناراحت نکند. علاوه بر اين مي‌توانيد همزمان با تعليم بيار وقتي سگ چيزي را براي شما مي‌آورد موانعي در سر راه او قرار دهيد تا مجبور به پريدن از روي آنها شود.
