همانطور كه میدانيد در نگهداری از سگ ها سلامتی و نشاط بر اساس تغذيه درست و مناسب استوار است . شما بايد بتوانيد با تغذيه درست و استفاده از غذاهايی با كيفيت بالا و عاری از مواد آلوده و آب تازه ، تا حدود زيادی سلامتی و تندرستی سگتان را تضمين كنيد .
قبل از انتخاب هر نوع غذا برای حيوان ، بايد از پاكيزه بودن آن اطمينان كافی حاصل كنيد . چون آب و غذای آلوده مي‌تواند منشاء بسياری از بيماريهای مهلك بوده و حيات حيوان را در مخاطره قرار دهد . غذايی كه برای سگتان انتخاب مي‌كنيد ، بايد دارای يك تركيب متعادل حاوی كربوهيدرات ، پروتئين ، چربی ، ويتامينها و مواد معدنی باشد . نسبت و مقدار هر يك از اجزای ذكر شده بستگی به وضعيت جسمی ، شرايط محيطی كه سگ در آن زندگی مي‌كند ، سن و بسياری از عوامل ديگر دارد . يك وعده غذايی نامناسب و نامتعادل میتواند تأثير نامطلوبی در رشد جسمی و حتی جنسی سگ داشته باشد . علاوه بر اين ممكن است باعث افزايش حساسيت حيوان نسبت به بيماريهای مختلف شود .
توصيه میشود هيچ موقع شرايط اقتصادی خود را معيار انتخاب غذای سگتان قرار ندهيد . براي مثال دادن نان خشك به تنهايی ، هيچ موقع كافی نيست و تنها مي‌تواند جزيی از غذای خشك او را تأمين كند . استفاده از غذاهای كنسروی و آماده شده سگها به دليل اينكه حاوی مقادير متعادل و بالايی از پروتئين ، مواد معدنی و ويتامينها میباشند ، بسيار ايده‌آل است .
ارزانترين نوع غذا ، غذايی است كه بوسيله خود صاحب دام تهيه مي‌شود ؛ ولی بايد توجه داشت كه اين غذا بايستی دارای تركيب متعادلی از گوشت ، نان ، ذرت و يا غلات (به عنوان كربوهيدرات) ، سبزيجات پخته شده ، چربيها ، ويتامينها و مواد معدنی باشد . برای مثال براي سگهای بالغ بايد نسبت پروتئين به سایر تركيبات جيره غذايی 1 به 2 باشد . اصولا هيچ موقع نبايد يك جيره غذايی را كه سگ به آن عادت كرده است را به يكباره تغيير دهیم ؛ زيرا تغيير ناگهانی در جيره غذايی ممكن است باعث بروز استفراغ حاد در حيوان شود . مقدار و حجم غذا هم بايد به نحوی باشد كه باعث چاقی و يا لاغری نشود .
بهترين روش براي ارزيابی اينكه غذايی كه به سگ خود داده‌ايد مناسب وی بوده يا نه ، توجه به 2 مورد زير است :
1 – رفتارها و فعاليتهای خود سگ :
كه در صورت مناسب بودن غذايش آن را سرحال و شاداب مشاهده خواهيد كرد و برعكس .
2 – توجه به وضعيت مدفوع :
هر چه مدفوغ سگ تيره بوده و حجم كمتری داشته باشد ، نشان‌دهنده اين است كه دستگاه گوارش حيوان آن را به خوبی هضم كرده ولی اگر مدفوع حيوان آبكی ، كف‌آلود ، كمرنگ و يا مشابه غذای خورده شده حیوان باشد ، بايد بدانيد حيوان برای هضم غذايی كه انتخاب كرده‌ايد ، مشكل دارد .
در ضمن اگر رنگ مدفوع سياه باشد ، بايستی قدری از ميزان گوشت مصرفی را از جيره غذايی حيوان كم كرد . مناسبترين وضعيت مدفوع كه نشان از يك جيره خوب دارد ، مدفوع لوله‌ای و قدری نرم میباشد .
ظرف غذاخوری حيوان را هميشه تميز و پاكيزه نگه داريد و همواره 25 دقيقه بعد ، غذا را از جلوی حيوان برداريد ، تا وی ياد بگيرد كه غذايش را بايد در زمان معينی بخورد . گرم كردن مكرر غذای سگ توصيه نمیشود چون اين كار باعث مي‌شود كه غذای او به سرعت ترش و فاسد گشته و در نتيجه باعث ناراحتی دستگاه گوارش (معده) گردد . غذای حيوان را بايد به صورت نه چندان گرم در اختيار وی قرار دهيد .
گوشت اكثر حيوانات علفخوار از قبيل گاو ، گوسفند ، به ويژه دل ، كليه و شکمبه بسيار مفيد و مغذی است . تغذيه با ماهی تازه ، در صورتيكه حاوی استخوانهای تيز و خطرناك نباشد ، بسيار عالی است . استفاده از گوشت خوك به دليل اينكه دارای چربی زيادی است ، توصيه نمیشود . گوشت را حتما ً بصورت پخته در اختيار سگ قرار بدهيد .
استخوان :
استخوان و مغز استخوان در تأمين مواد غذايی سگها ارزش ويژه‌ای دارند . علاوه بر اين استخوان برای سلامتی دندانها و لثه‌ها نيز مناسب و مفيد است و جويدن آن بدليل توليد حجم زيادی از بزاق ، برای هضم غذا سودمند است . با اين حال بایستی نكات زیر را در مورد تغذيه با استخوان رعايت كنيد :
– استخوان حيوانات كم سن داراي مقادير زيادي غضروف بوده و براي سگهاي جوان مفيد و ضروري است .
– قبل از تغذيه با استخوان بايد مطمئن باشيد كه استخوانی كه به سگ مي‌دهيد ، باعث انسداد و ناراحتي دستگاه گوارش سگ نخواهد شد . برای مثال استخوانهای ريز بدليل اينكه بدون جويده شدن بلعيده میشوند ، میتوانند باعث انسداد مری شوند .
ـ استفاده مكرر و زيادی از استخوان باعث يبوست مي‌شود .
غلات :
اين قسمت شامل موادی همچون آرد گندم ، برنج ، جوی دوسر ، ارزن و … است كه بايستی بصورت پخته و يا بو داده مصرف شوند . بهتر است كه غلات را با پوستشان به مصرف سگ برسانيد زيرا در غير اينصورت ويتامينهايی كه در پوست غلات موجود است از بين خواهد رفت . توجه كنيد كه آنها را خوب كوبيده و همراه با انواع سبزيجات پخته ، مخلوط كرده و برای غذای سگتان مصرف كنيد .
سبزيجات :
استفاده از سبزيجات بدليل داشتن ويتامينها و مواد معدنی در تركيب جيره غذايی سودمند است . برای مثال اسفناج بدليل داشتن مواد آهنی قابل توجه در تقويت سيستم خونساز بدن ، مفيد است .
نمك :
استفاده زياد از نمك در جيره غذايی سگها توصيه نمیشود زيرا برای سلامتی كليه‌های سگ ، بدليل اينكه حيوان فاقد غدد ترشح‌كننده عرق میباشد ، زيان‌آور است . اصولا غذاهای نمك‌زده و ادويه‌دار برای سگ مفيد نيست .
روغن (چربيها) :
استفاده از روغنها مانند روغنهای مايع بدليل داشتن مقادير زيادی اسيدهای چرب ضروری در جيره غذايی سگها الزامی است . كمبود اين اسيدهای چرب باعث بروز اختلالاتی در سيستم عصبی و شنوايی سگها خواهد شد و برعكس استفاده از آنها باعث شادابی و سلامتی پوست گشته و موجب خوش‌طعم شدن غذا نيز میشود . استفاده از روغن ذرت و يا روغن زيتون به مقدار 2 تا 3 قاشق چايخوری توصيه میشود .
برای تغذيه سگهای بالغ 2 وعده غذايی در روز كفايت مي‌كند . ولی در مورد توله‌های جوان بايد تعداد وعده‌های بيشتری را در نظر بگيريد . توله‌ها نسبت به سگهای بالغ به غذاهاي انرژیدار ، اسيدهای آمينه و اسيدهای چرب ضروری بيشتری نيازمند هستند . بنابراين در بررسي كيفيت و كميت غذايی آنها ، بخصوص بعد از سن، 5 هفتگي كه از شير گرفته میشوند ، وسواس بيشتری به خرج دهيد . استفاده از شير ، تخم‌مرغ و گوشت در اين راستا قابل توصيه است ؛ ولی هرگز تخم‌مرغ را بصورت خام به حيوان ندهيد ، زيرا اينكار باعث ایجاد مشکل در جذب ويتامين B1 خواهد شد .
در اين سنين كه توله‌ها رشد سريعی دارند ، استفاده زياد از غذاهايی با فيبر بالا توصيه نمیشود . بعد از اينكه سگها به سن بلوغ رسيدند ، بتدريج مقدار غذای مصرفی آنها كاهش میيابد و بهمين دليل بايد تعداد وعده‌های غذايی را به 2 بار در روز كاهش دهيد . با اين حال توجه به شرايط محيطی ، جثه ، نژاد و ميزان فعاليت آنها در اين راستا الزامی است . برای مثال جيره يك سگ آپارتمانی با جيره يك سگ كار ، يا سگی كه در هوای سرد بيرون از منزل نگهداری مي‌شود ، مطمئنا ً متفاوت است .
در مورد سگهای آبستن و سگهايی كه جفتگيری خواهند داشت نیز بايستی قبل از جفتگيری ، كميت و كيفيت غذا را افزايش دهيد (مثلا با استفاده از مكمل‌های پروتئينه و ویتامینه) و بعد از اين مدت بايد جيره را به حالت اوليه برگردانيد و دوباره از هفته 3 و 4 آبستنی كه وزن سگ شروع به زياد شدن مي‌كند ، بتدريج مقدار غذا را زياد كرده و كيفيت آن را نيز بالا ببريد . استفاده از مكمل‌های ويتامين بخصوص ويتامين D و مقادير كافی كلسيم و فسفر ، در طی آبستنی بسيار مفيد است . بعد از زايمان و در طی 3 هفته اول بعد از بدنيا آمدن توله ، جيره غذايی مادر را به 2 الی 3 برابر مقدار عادی افزايش دهيد .
آب :
آب آشاميدنی بايد پاكيزه و عاری از مواد آلوده باشد . ظرف آبخوری سگها را حداقل يكبار در روز شسته و پر از آب كنيد . آب بدن اين حيوان به طرق مختلف مانند ادرار ، مدفوع و له‌له زدن دفع مي‌شود . بنابراين بايد سعی كنيد آب تازه هميشه در اختيار حيوان باشد (به خصوص در فصل گرما) . ظرف آبخوری سگها بايد ارتفاع مناسبی از سطح زمين داشته باشد تا موشها نتوانند به آن دست يابند زيرا آنها می توانند بيماريهای خطرناكي مانند لپتوسپيروز را به سگ منتقل کنند .
