آنتی بیوتیک و ویتامین ها در قناری – آنتی‌بيوتيک‌ها از مهمترين داروهای ضد‌باکتريايی می‌باشند که در درمان بيماري‌های مختلف انسان و دام و طیور بکار می‌روند. طبق تعريف اوليه‌ای که ارائه شده، آنتی‌بيوتيک‌ها موادی هستند که توسط ميکروارگانيسم‌ها توليد شده و اثر مهاری يا تخريبی خود را روی ساير ميکروارگانيسم ها ظاهر می‌سازند .

تقسيم‌بندی آنتی‌بيوتيک‌ها از نظر منشاء :

1-  منشاء طبيعی

–  کفکها، مانند: پنی‌سيلين‌های طبيعی و گريزئوفولوين

– قارچ‌های پست، مانند: استرپتو مايسين – کلر تتراسيکلين – اکسی تتراسيکلين – اريترومايسين – نئومايسين – نيستاتين و سفالوسپورين

–  باکتری‌ها، مانند: باسيتراسين – پلی ميکسين‌ها و تايروتريسين

2-  منشاء نيمه‌ساختگی

– مانند: اگزاسيلين – گلوگزاسيلين – آمپی‌سيلين – دی‌هيدرواسترپتومايسين – تتراسيکلين

3-  منشاء ساختگی

– مانند‌: کلرامفنيکل و رولی تتراسيکلين

طيف اثر آنتی‌بيوتيک‌ها :

بعضی آنتی‌بيوتيک‌ها روی عده زيادی از جرم‌ها موثر هستند لذا به اين دسته از آنتی‌بيوتيک‌ها‌، وسيع‌الطيف گويند و بعضی فقط روی عده کمی اثر می‌کنند که آنها را با طيف محدود می‌نامند.

براين اساس آنتی‌بيوتيک‌ها به سه گروه تقسيم می‌شوند : 

–  گروه اول عمد تا روی باکتری‌های گرم مثبت موثرند مانند پنی‌سيلين‌های نيمه‌ساختگی

–  گروه دوم عمدتاً روی باکتری‌های گرم منفی هوازی اثر می‌گذارند مانند پلی‌ميکسين‌ها 

–  گروه سوم روی هر دو دسته باکتری‌های گرم مثبت و منفی موثرند مانند تتراسيکلين‌ها

سينرژيسم و آنتاگونيسم اثر:

آنتی‌بيوتيک‌ها را بر اساس دارا بودن توافق اثر و يا تضاد اثر با يکديگر به دو گروه تقسيم نموده‌اند.

گروه اول شامل‌: پنی‌سيلين‌ها – استرپتومايسين – باسيتراسين – نئو مايسين و پلی ميکسين‌ها است.

گروه دوم شامل‌: تتراسيکلين‌ها – کلرامفنيکل – اريترومايسين و نووبيوسين می‌باشد.

هر‌يک از اين دو گروه در داخل خود ممکن است سينرژيسم اثر داشته‌باشند ولی آنتاگونيسم اثر ندارند‌. اما دارو‌های گروه اول ممکن است با گروه دوم آنتاگونيسم اثر داشته‌باشند . برای مثال پنی‌سيلين با استرپتومايسين سينرژيسم اثر دارد و پنی‌سيلين و کلرامفنيکل با يکديگر آنتاگونيسم اثر دارند .

مقاومت باکتريايی :

بر اثر يکسری عوامل از جمله مصرف بی‌رويه داروها باکتري‌ها می‌توانند نسبت به آنتی‌بيوتيک‌های مختلف مقاومت پيدا‌ کنند اين موضوع امروزه مشکل بزرگی ايجاد کرده‌است و شايد همين امر باعث پيدايش روز افزون آنتی‌بيوتيک‌های جديد می‌گردد‌. برای مثال پس ازکشف پنی‌سيلين سوش‌های مقاوم استافيلو‌کوک بندرت مشاهده می‌شد ولی پس از دهه پنجاه ميلادی به بعد سوش‌های مقاوم رو به افزايش گذاشت بطوری که در دهه پنجاه و پنج‌، پنجاه درصد کل سوش‌های جدا شده استافيلو‌کوک مقاوم بودند .

.

.

برخی از انواع آنتی‌بيوتيک‌ها :

پنی‌سيلين‌ها جانشينهای پنی‌سيلين آمينوگليکوزيدها تتراسيکلين‌ها نيتروفوران‌ها

آموکسی سيلين

آمپی سيلين

پنی‌سيلين جی اريترومايسين

لينکومايسين

اسپکتينو مايسين

سفالوسپورين‌ها

تايلوزين استرپتو مايسين

جنتامايسين

کانا مايسين

نئومايسين تتراسيکلين

اکسی تتراسيکلين

کلر تتراسيکلين

داکسی سايکلين فورازوليدون

فورالتادون

.

.

سم‌شناسی آنتی‌بيوتيک‌ها :

داروهای ضد باکتريايی گروه موادی هستند که بي‌نهايت مفيد بوده و دارای اهميت و فايده اقتصادی در دامپزشکی می‌باشند‌. بسياری از آنها سالم و عاری از عوارض نامطلوب هستند‌. شکی نيست که فوايد حاصل از استفاده داروهای ضد‌باکتريايی خيلی بيشتر از خطرات آنها است‌. آنتی‌بيوتيک‌ها عوارض نامطلوب هم دارند‌. مطالعات تجربی نشان داده‌است که بعضی از آنتی‌بيوتيک‌ها دارای اثر مستقيم قلبی عروقی در چندين‌گونه از دام‌ها می‌باشند.

بعضی از عوارض نامطلوب آنتی‌بيوتيک‌ها عبارتند از‌: کاهش بازده قلب، کاهش فشار خون، کاهش نسبی ضربان قلب، تضعيف عضله قلب. به همين دليل توصيه می‌شود که از مصرف خود سرانه داروها اجتناب نماييد.

محل اثر آنتی‌بيوتيک‌ها

هر آنتی‌بيوتيک برحسب ميزان مصرف و نوع آن محل اثر خاص خود را دارد بنابر‌اين به صرف اينکه یک ماده آنتی‌بيوتيک ناميده می‌شود نمی‌تواند برای همه بيماری‌ها مورد استفاده قرار‌گيرد. و بايد نوع آنتی‌بيوتيک براساس نوع بيماری و محل تاثير آن دارو انتخاب شده باشد.

عوارض ناشی از کمبود ويتامين‌ها و مواد معد نی بر روی قدرت جوجه‌درآوری

عمده موادغذايی که موجب اختلالات جوجه‌کشی درقناری‌ها می‌شوند عبارتند از مواد‌معدنی و ويتامين‌ها. بسته به نوع کمبود و انفرادی يا چند موردی بودن اين کمبودها ممکن است عوارض متفاوت باشد.

کمبود ويتامين A :

موجب کوری – نقرس – تلفات جنينی در روزهای اول و دوم رشد جنين بخاطر نارسايی سيستم گردش خون و کاهش ميزان خروج جوجه‌ها از تخم می‌شود. معمولا علت کمبود اين ويتامين ناشی از عدم استفاده از سبزيجات و مصرف غذای کهنه می‌باشد.

کمبود ويتامين D :

موجب نرمی‌ استخوان و کج شدن استخوان‌های بلند ( مثل ساق پا )، کاهش ضخامت پوسته تخم و مرگ جنين در اواخر دوران جوجه‌کشی شود. معمولا به علت عدم دسترسی پرنده به نور آفتاب بروز می‌کند.

کمبود ويتامین  E :

موجب عدم باروری تخمها، ضعف جوجه خارج شده از تخم، مرگ در روزهای اوليه پس از خروج از تخم همراه با خيز زير پوستی و آتروفی عضلانی می‌شود. در اثر مصرف دان‌ها يا مواد چرب اکسيد شده بروز می‌کند. 

کمبود ويتامين  B1 :

موجب بدنيا آمدن جوجه‌های ضعيف و دارای لرزش می‌شود که ظرف چند روز پس از خروج از تخم تلف می‌شوند.

کمبود ويتامين B2 : 

موجب فلجی و جمع شدگی پنجه پا از مرحله دوم رشد جنينی به بعد می‌شود.

کمبود نياسين (اسيد نيکوتينيک) :

موجب کاهش ميزان جوجه‌درآوری می‌شود. معمولا به علت استفاده از منابع پروتئينی نامرغوب و کمبود اسيد آمينه تريپتو فان بروز مي کند.

کمبود ويتامين B6 :

به سبب نقش مهمش در رشد اوليه جنين، موجب افزايش مرگ و مير جنين می‌شود. جيره‌های غذايی حاوی پروتئين زياد بطور ثانويه موجب کمبود اين ويتامين می‌شود. کمبود همزمان اين ويتامين و ماده معدنی منگنز موجب بزرگ شدن مفصل خرگوشی (مفصل بالای ساق پای پرنده) شده و منجر به دررفتگی پا به يک طرف گردد.

کمبود اسيد فوليک (فولاسين) :

موجب مرگ‌و‌مير جوجه در دوره اوليه رشد در اثر کم‌خونی و گاهی مرگ‌و‌مير درهنگام خروج جوجه از تخم می‌شود. معمولا براثر مصرف طولانی مدت آنتی‌بيوتيک بروز می‌کند. زيرا آنتی‌بيوتيک موجب از بين رفتن باکتری‌های روده‌ای که مسئول ساختن اين ويتامين هستند، می‌شود. 

کمبود ویتامین B12 :

موجب کم‌خونی و مرگ در دوران اوليه و گاهی ادم و تحليل رفتن رشد عضلانی در مرحله دوم رشد جنينی می‌شود. 

اسید پنتوتنیک:

موجب بروز پرهای غيرعادی همراه با خونريزی زير پوست در مرحله سوم رشد جنينی می‌گردد.

کمبود بيوتين :

موجب مرگ‌ و‌ مير در مرحله اول و سوم رشد جنينی همراه با تغيير شکل منقار به صورت منقار طوطی و کوتاه شدن طول استخوان‌ها  می‌شود.

کلسيم و فسفر ca،p :

ميزان هريک از اين دو ماده به تنهايی و نسبت بين آنها تاثيرزيادی برضخامت پوسته تخم و رشد استخوان‌بندی جنين دارد. کمبود آنها و يا عدم تعادل بين آن دو موجب کاهش قدرت جوجه در خروج از تخم می‌شود. جوجه‌های مبتلا دارای ران‌های ضخيم و بال‌های کوتاه همراه با خيز زير پوست گردن و نرمی‌ استخوان می‌باشد.

منیزیم mg :

اين ماده معدنی در تنظيم رشد استخوانی نقش داشته و کمبود آن موجب بيماری پروزيس، کوتاه شدن طول بال خيز زير پوستی و منقار طوطی شکل می‌شود.

نکته قابل توجه :

مصرف بی‌رويه بسياری از مواد‌معدنی يا ويتامين‌ها موجب مسموميت و بيماری می‌شود. خصوصا ويتامين‌های محلول درچربی مانند ويتامين A،D،E  و مواد‌معدنی مانند سلنيم. از اين رو توصيه می‌گردد در مصرف ويتامين جانب احتياط رعايت شود و بيش از مقدارلازم تجويز نگردد.

(فارماکولوژی دارو‌های ضد باکتريايی در دامپزشکی تاليف دکتر سيد محمد فقيهی ، بيماريهای قناری تاليف دکترنريمان شيخی)

آنت

آنتی بیوتیک و ویتامین ها در قناری آنتی بیوتیک و ویتامین ها در قناری آنتی بیوتیک و ویتامین ها در قناری آنتی بیوتیک و ویتامین ها در قناری آنتی بیوتیک و ویتامین ها در قناری آنتی بیوتیک و ویتامین ها در قناری آنتی بیوتیک و ویتامین ها در قناری آنتی بیوتیک و ویتامین ها در قناری آنتی بیوتیک و ویتامین ها در قناری آنتی بیوتیک و ویتامین ها در قناری آنتی بیوتیک و ویتامین ها در قناری آنتی بیوتیک و ویتامین ها در قناری آنتی بیوتیک و ویتامین ها در قناری آنتی بیوتیک و ویتامین ها در قناری آنتی بیوتیک و ویتامین ها در قناری آنتی بیوتیک و ویتامین ها در قناری آنتی بیوتیک و ویتامین ها در قناری آنتی بیوتیک و ویتامین ها در قناری